Şelale bilindiği üzere definecilikte özel ve saygın bir yere sahiptir. Bu özelliğini suyun çeşmelerin hristiyan aleminde kutsal bir değere tabi tutulmasıyla elde etmiştir. Su medeniyetlerin vazgeçilmezi insanın yaşamında ki ana ihtiyacıdır. Şelale, çağlayan, şarlak farklı isimler olsa da yörelere göre bir çok isim almaktır .Bunlar akış hali büyüklük ve küçüklüğü ile ilgilidirler.
Gelelim gördüğümüz şelalelerde bakmamız dikkat etmemiz gerekenler muhtemel karşılaşabileceğimiz işaretlere. öncelikle bir şelaleye yakın bir bölgede ki bu şelalenin malı var ise burayı en az 300-500 metre mesafe uzaklıkta şelaleyi gösteren ok işareti görmek yüksek ihtimaldir. Ok sayısınca şelalenin kolları olur. Bu oklar malzemenin yerini değil malzemenin saklı olduğu şelaleyi gösteren 1. işarettir. Şelaleye varıp 2. işaret ve 3. son nokta alemetini görmek gerekir.
Karşılaşacağımız şelale yüksekten çağlayanlar yapıp sonra dik bir yerden aşağı düşüyorsa burda kazan gölü ve havuz yada çoklu sayıda havuz yapıyorsa hemen havuza atlamamak gerek. Şelalenin üstüne çıkılır suyun farklı bir mecraya yönlendirilme işlemine müsait bir hal durum var ise o zaman havuz yapan kısmı işleme tabi tutulabilir. Şelale üstten farklı yöne suyu aktarılır suyun az olduğu mevsim tercih edilmelidir. Bundan sonra ki kısım şelale suyunu vurup ta havuz yaptığı kısımda yaklaşık bir arşında çakıl serpmesi kum zeminle örtülüp muhafaza edilmiş yer açılır. Buradaki malzeme kara bir kesme taş olup direk kendisi kasadır. Büyüklüğü tek kişi kaldırabilir vaziyettedir. Burada ki kısım tek havuzludur. Eğer havuz sayısı üç ise en sonda ki küçük havuz ihmal edilmemelidir. Bazen havuzlar biraz mesafeli olabilir bunlar zeminle alakalıdır.
Şelale büyük ve en az 40 arşın mesafeden geliyor ise bu şelale yine ortadaki büyük yandan zirveden iki ayrı kol ile besleniyorsa bu şelalenin havuz etrafı büyük blok kayalarla doğal halde çevrili ise. Son dikey düşüş kısmından biraz yukarıda kabartma yılan aranır. Yılanı görür isek tekrar şelale başına ineriz. Dikkat edilir ise şelale ile şelalenin kayaları arasında gizli bir mağara olacaktır. Bu mağaraya yandaki zemin blok kayalardan devam edip yan yan gidilebilir. Buraya yan yan girer iken göğsünüz ıslanır. Şelale suyu son düşüşte mağaraya perdedir. Yılana dair aranılan mahzen odalara bu mağaradan ulaşılır.
Şelale gördüğümüzde bulacağımız önemli işaretlerden biride balık işaretidir. Burada ki balık duruş ve hareket yönü ile bizi yönlendirecektir. Burada balığa dair odayı bulmak zor olmayacaktır. Şelale düşüp havuz yapıp akarında ilerledikten sonra ana nehre karışıp gittikten sonraki kısımlar şelaleye ait değildir.
Şelalenin küçüğü olanlar vardır bir kaç boy mesafeden gelip düşenler küçük şarlaklar. Bunların bazıları 1 bazıları 2 yada 3 metre boylarında olurlar. Burada aranılacak olan düşüş kısmında ki yalak taşı gibi veya hark akarı. Bunlar bazen 3 tane olur. Kademeli olarak ilerler yüksekten alçağa doğru. Bunu gördüğümüzde Eğer taşların biri doğal değilde özellikle kesme olarak yerleştirilmiş ise kesme olanın altına bakılır. Yok üçüde doğal ise kayanın üzerinde hark oluklarının bitiminde bir seviye aşağıda suyun düşerek tahrip ettiğini sandığımız , oyması dibek taşı kadar derin olmasa da dibek taşına benzeyen taşı buluruz hedef altıdır. Özellikle bu küçük şelalelerin malı suyun havuz yaptığı kısımlarda yan taraftaki kayalarda hafif S harfine benzer bir akış hareketli oyma olur. Bu işaret pek göze gelmez. Bu işaretin tam karşı istikametinde kayada kasa olur. Malzeme kasadadır. Bu işaret bazen havuz yapan kısımdan biraz aşağılarda olabilir.
Küçük şelalenin düştüğün yerden 50-100 metre ilerisinde hafif meyilli akıntı istikametinde su kenarında koç başı görmeniz durumunda hemen yan tarafında küçük bir toprak yığma bulmanız muhtemeldir.
Şelalelerin parasını gördüğünüz işaretlerin karşı tarafında arayın arada su vardır. Şelalelerde üçleme yapan durumları dikkate alın. Şelalere yakın değirmen görmeniz muhtemeldir. Büyük kayalık dağlarda Büyük şelaleye çok yakın mağara kiliseler olur. Bunlar eski keşişlerin inziva bölgeleri ve mağaraları da vardır. Şelalelerde kasa kaya durumu sıklıkla rastlanır. Fakat bununda nişanesi mutlaka vardır. Şelaleye yakın görülen yılan tümülüsü değil gizli mağarayı verir. Bu mağara bazen keşişlerin inziva yeridir. Bunlar haricinde şelalelerde bir çok işaret görebilirsiniz. Ama Lütfen suyun yontup tahrip ettiği parlatıp tıraşladığı kayaları durup durup değişik hayvan fügürlerine benzetip durmayalım. Buralara işaret yapanlar suyun tahribatını hesap etmişlerdir. Ekseriyetle bulacağımız işaretler buralarda ya oymadır yada kabartmadır. Varitaş bakmak sağlıklı değildir. Eğer şelale havuzunun birine yerleştirilmiş bölge kayalarından farklı renkte Örneğin karataş yada beyaz var ise buna bakılır.
Bazı küçük şarlakların parsı suyun küçük gölet yaptığı kısmın altındadır bunlara yan taraftaki tünelden girilir. Bu ender karşılaşılan bir durumdur.
Diğer görüş: Evet şelale ile çavlanı ayırmak lazım şarlağı ve diğer küçük akıntılarda ayrıdır. tabi şeşale hepsinden iyidir. hele şelaledeki dik kayalarda üçgen yada haç varsa ayazmanın dediği gibi burada ciddi bi mahzen mutlaka vardır. belki şelale arkasında koca mağaraya girilmez ama iyi bir mahzen vardır. şelale arkasında değil önlere bakacaksın.
Şelaleleri eşkiyalarda çok kullandı. şelalenin arka kısmında 7 istavroz 1 hançer hançerin altında 1 tabanca ve kursunu istavroza doğru. şelalenin suyun aktığı sağ kanatta 20 adımda bir kayanın girinti bolümünde 1 çiçekten bal toplayan 7 bal arısı gibi daha kapsamlı işaretler varsa bunlar eşkiya işaretidir.
Şelale çağlak, gürlevik, gürleyik, sudüşen, su uçtu, garlak, çavlan ve gülleyik
Şelalede define arıyorsanız öncelikle şelale gömü mantığını bilmeniz lazım, bir derede şelale varsa bu bazen şelale değil çağlayandır, çağlayanda para olmaz, aynı şekilde çağlak, gürlevik, gürleyik, sudüşen, su uçtu, Garlak, çavlan ve gülleyik gibi gömü yapılırken şelaleler belirli kategorilere ayrılır. Özellikle uzun derelerde bir çok çağlayan, çavlan ve şelale yerleri olur bu uzun derenin parası nerede olur bunları bilmeden parayı bulmanız zordur, para genelde şelalede olur en çok şelale önünde kazan varsa işte sizin para arayacağınız yer burasıdır. bu sistem özellikle eşkiyalar tarafından çokça kullanılmıştır.
Şelale paralarında örnek şifre teknikleri
Kesme taştın karşısında salkım üzüm resmi, bunun 30 adım altında bir istavroz üst kısmında bir mağara varsa, yöredeki şelalede bir hakikat vardır. Bu şelaleden yukarı bir balık resmi vardır balık sazan balığıdır.
Tahminen 5 arşın yükseklikten dökülen bir şelale varsa su bütün haşmeti ile dökülen yere in, üzerine dökülen sular sıçraması lazım. buradan baktığında karşı kayada işaret görürsün bu işaret paraya nişanlıdır.
Şelale suyu ihtişamlı bir şekilde akıyorsa bu suyun arkasında bir mağara olma ihtimali vardır. bu mağaraya genelde şelalenin yan tarafından girilir şelale suyu sizi tam ıslatmatyınca mağaraya giremezsin, dikkat edin tam girişi bilmiyorsan deneme yoksa şelale sizi altına alır ve kazana düşüp boğulabilirsiniz.
Hem çağlayan hem çavlan hemde şelale yapan uzun dere varsa bu derede şaşırmaca çok paralar vardır bunlardan birini bulursan buldum deyip gidersin ama esas parayı bırakırsın. esas para bu derenin iç tarafına yapılmış mahzendedir bu mahzen kazan yapan şelaleye yakın olur yada kazanın içindedir.
Şelale Define İşareti Anlamları
Ortalama 5 arşın yükseklikten dökülen bir şelale varsa önünde kazan dere vardır, şelale suyu üstten kestirilir ve suyun döküldüğü yere hazine koyulur suyun engelini kaldırdıktan sonra su bütün haşmeti ile tekrar dökülmeye başlar suyun sıçradığı yerin başına oturursan buradan baktığında karşı kayada birde işaret görürsün sen ve işaretin tam ortasında yüklü miktarda hazine vardır.
Diğer görüş: Definecilikte önemli olan kavramlardan biriside şelalelerdir. Yapıları itibariyle doğal gizemi ve bir bakıma de emniyet telkin etmesi açısından selaleler ve çevreleri define gömüleri için en ideal konumlu bölgeler olarak tercih edilmişlerdir.Zira her şeyden önce belli bir yerleşim alanı olmakla daima define veya belirli bir kıymetli eşyayı saklayan kişinin göz önündeki güvenli noktasıdır.Bir başka tercih sebebi de ,şelale bölgeleri yeşillik,ormanlık ve dolayısıyla saklantılar için akla gelebilecek en müsait mekanlardan birisidir.
Şelalelerin bu anlamda sayabileceğimiz pek çok özelliğinin yanında , bir de antik dönemlerden bu yana bir kültür halinde sarkıp gelen suyun kutsallığı düşüncesini de ekleyerek ,pek çok define saklayıcısının şelalelere neden bu denli ilgi duyduklarını daha kolay anlayabiliriz.
Şelalenin çevresine yapılan gömüler genellikle dış mekana yapılır. Zaman zaman rastlanılan yönüyle akan suyun direk yukarıdan boşaldığı kısım arakasında, yani suyun gerisinde olur diye söylemler varsa da şartlar elvermediği sürece bu çok mantıksızdır. Bu alanlar hem koruma açısından hem suyla beraber akıp gitme ya da korozyon açısından tercih sebebi sayılmamıştır.
İşin birde şu yönü vardır: Her arayıcının ilk aklına gelebilecek yer orasıdır. Fakat buna karşın şelale yakınlarında merkezle bağlantılı ve şelaleyi direk gören mekanlar içinde mağaralar ve korunaklar varsa buralar arama açısından çok daha fazla önem arz eder.
Burada en önemli konu şelale yanına bırakılması adet halinde olan sembollerin nitelikleridir.Biliyoruz ki şelale su özelliği olan bir yapıdadır.Ve Hz. İsa ile ilişkilendirilen önemli unsurlardandır.Dolayısıyla bu bölgelere bırakılacak define gömüsü yapılacak mezarların bu düşünce ve inanç doğrultusunda Hz. İsa ile alakalı semboller olması ilk akla gelecek ayrıntılardandır.
Hz. İsa’yı ve Roma’daki gizli Hristiyanlık olgusunu göz önüne alınca ilk akla gelen sembol ”balık” olmalıdır. Bilindiği gibi balık aynı zamanda Romalı Hristiyanların tanınmamak için ve gizlilik ifadesi taşıyan balık sembolleri meşhurdur.
Şelaleler yanına saklanacak olan ve gizliliği önemli olan bir malın da balık resmiyle sembolize edilmesi çok uygun ve makuldür.
Şelale yakınına bırakılan saklantı için balık ve yılan sembolleri genellikle Karadeniz’de (Zonguldak-Kastamonu yöresi) çok kullanılmıştır.
Şelalelerde kullanılan yılan figürü (yinede durumuna bakmak kaydıyla) bir tümülüs mezarı işaret ediyor olabilir. Yılan tek işlenmiş olabileceği gibi birkaç adet de işlenmiş olabilir.Bu da bize bir aile mezarlığının varlığını anlatır. Fakat genelde oyma yada kabartma bir dörtgen içine işlenen balık resmi ise buranın bir kaya mezar olduğunu gösterir. Burada dikkat edilecek husus mezarı yada gömüyü suyun içinde aramamaktır.Zira semboller merkezden uzak yerlere şifreli ve gizemli bir biçimde yapılırlar.Taki gören kişi malı ve saklantıyı hemen bulamasın.
Şelale ve çağlayanların define gömü kayıtlarında çavlan, çağlak, gürlevik, gürleyik, su-düşen, su uçtu, şarlak, uçan su ve gülleyik gibi anlamlarda kullanıldıkları da bir gerçektir. Alt resimler şelale değil çağlayan ve çavlan olarak geçer. Kayıtta yada sistemli olarak yapılmış işaretlerde define yeri saklı olduğu yeri aslında belirtmiştir, çoğu kayıtlarda şelale ve kazan bazı kayıtlarda ise çağlayan bölümlerinde saklanmıştır. suyu arkadan öne doğru takip ettiğinizde hangisinde 3 tane varsa onu dikkate almamız en mantıklısıdır. Örnek: 3 şelale, 3 gülleyik, 3 çavlan gibi hangisi 3 tane ise bize lazım olan odur.
Şelale Kazan Dere
Şelale suyu kazan dereye dökülüyorsa havuzun içine girdiğinde yan duvarda bir üçgen işareti bulursun üçgenin büyüklüğü beş parmaktır. yörede bir şelale daha vardır bu şelalede bir hakikat bulursunuz. göreceğiz en güzel hakikat budur. bu şelalenin üst tarafında bir balık resmi vardır balık sazan balığı olup şelaleye bakar vaziyettedir.
Diğer tecrübe: Aynı derede 3 şelale varsa ortadakine bakılır yada kazan yapan şelale hangisi ise ona bakılır meblağ buradadır. Tam yer bulmak için şelale suyunun arkasına bakmalısın suyun vurduğu kayalarda giriş olması lazım kışın kurur şelalelerde bu işlemi yapamazsın şelale her zaman akar olmalı.
Diğer: Şelale suyunun döküldüğü yere inersin su üzerine sıçrayıp seni ıslatacak kadar mesafede bir kaya olmalı bu kayaya otur burası nişan yeridir meblağ buradan görünür.
R00T & MendereS Özel Çalışma